# Cà phê Sri Lanka – Khi trà chiếm ưu thế nhưng cà phê vẫn âm thầm tồn tại
Sri Lanka, hòn đảo ngọc Ấn Độ Dương, nổi tiếng khắp thế giới với những đồi trà xanh mướt trải dài. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, trước khi trà trở thành “vua”, cà phê mới là thức uống thống trị nơi đây. Hành trình của cà phê Sri Lanka đầy thăng trầm, từ thời kỳ hoàng kim đến sự tàn phá của bệnh gỉ sắt, và rồi sự hồi sinh đầy tiềm năng trong những năm gần đây.
## Lịch sử Cà phê Sri Lanka: Từ Hoàng Kim đến Bi kịch
### Thời kỳ Hoàng kim (Thế kỷ 19)
Cây cà phê được người Ả Rập mang đến Sri Lanka vào khoảng thế kỷ 16, nhưng phải đến thế kỷ 19, dưới thời kỳ thuộc địa của Anh, cà phê mới thực sự bùng nổ. Những đồn điền cà phê rộng lớn mọc lên như nấm, biến Sri Lanka thành một trong những nhà sản xuất cà phê hàng đầu thế giới. Ngành công nghiệp cà phê mang lại sự giàu có và thịnh vượng cho hòn đảo, thu hút hàng ngàn người lao động từ Ấn Độ đến làm việc.
### Sự tàn phá của bệnh gỉ sắt (Cuối thế kỷ 19)
Niềm vui ngắn chẳng tày gang. Vào cuối thế kỷ 19, bệnh gỉ sắt (coffee rust) tấn công các đồn điền cà phê, gây ra thiệt hại nặng nề và tàn phá ngành công nghiệp cà phê Sri Lanka. Hàng loạt đồn điền bị bỏ hoang, người lao động mất việc làm, và nền kinh tế suy sụp.
### Sự trỗi dậy của Trà
Trong bối cảnh đó, người Anh đã nhanh chóng chuyển đổi sang trồng trà, một loại cây trồng ít bị ảnh hưởng bởi bệnh gỉ sắt hơn. Trà nhanh chóng thay thế cà phê trở thành cây trồng chủ lực của Sri Lanka, và hòn đảo trở nên nổi tiếng với thương hiệu “Trà Ceylon”.
## Cà phê Sri Lanka ngày nay: Sự hồi sinh âm thầm
Mặc dù trà chiếm ưu thế, cà phê Sri Lanka vẫn âm thầm tồn tại. Trong những năm gần đây, ngành cà phê Sri Lanka đang dần hồi sinh, được thúc đẩy bởi sự quan tâm ngày càng tăng của người tiêu dùng đối với cà phê đặc sản và sự hỗ trợ của chính phủ.
### Các vùng trồng cà phê chính
Các vùng trồng cà phê chính ở Sri Lanka bao gồm:
* **Kandy:** Nổi tiếng với cà phê có hương vị đậm đà, cân bằng.
* **Nuwara Eliya:** Sản xuất cà phê với hương vị tinh tế, thanh mát, do độ cao và khí hậu mát mẻ.
* **Matale:** Cà phê ở đây có hương vị đất và gia vị đặc trưng.
* **Ella:** Vùng đất đang nổi lên với những đồn điền cà phê nhỏ, sản xuất cà phê chất lượng cao.
### Giống cà phê phổ biến
Các giống cà phê phổ biến ở Sri Lanka bao gồm:
* **Arabica:** Chiếm phần lớn sản lượng, với các giống Typica, Bourbon, và SL28.
* **Robusta:** Được trồng ở các vùng thấp hơn, có hương vị mạnh mẽ và hàm lượng caffeine cao.
### Hương vị cà phê Sri Lanka
Cà phê Sri Lanka có hương vị đa dạng, phụ thuộc vào vùng trồng, giống cà phê và phương pháp chế biến. Nhìn chung, cà phê Sri Lanka thường có hương vị trái cây, hoa, gia vị và chocolate.
## Trải nghiệm Cà phê Sri Lanka: Gợi ý cho du khách
1. **Tham quan đồn điền cà phê:** Đến các vùng trồng cà phê như Kandy, Nuwara Eliya, Ella để tham quan các đồn điền, tìm hiểu quy trình trồng và chế biến cà phê, và thưởng thức cà phê tươi ngon ngay tại chỗ.
2. **Thử cà phê địa phương:** Ghé thăm các quán cà phê địa phương, thử các món cà phê truyền thống của Sri Lanka, như cà phê đen đậm đà (Kopi) hoặc cà phê sữa (Tea Kade Coffee).
3. **Mua cà phê làm quà:** Mua cà phê hạt hoặc cà phê bột từ các thương hiệu cà phê địa phương để mang về làm quà cho gia đình và bạn bè. Hãy tìm kiếm các loại cà phê đặc sản được rang xay thủ công để có trải nghiệm hương vị độc đáo nhất.
## Kết luận
Cà phê Sri Lanka có một lịch sử đầy biến động, nhưng sự hồi sinh của nó trong những năm gần đây cho thấy tiềm năng to lớn của ngành này. Mặc dù trà vẫn là thức uống được ưa chuộng nhất, cà phê Sri Lanka đang dần khẳng định vị thế của mình trên bản đồ cà phê thế giới. Khám phá cà phê Sri Lanka là một trải nghiệm thú vị, mang đến cho du khách cơ hội tìm hiểu về văn hóa, lịch sử và hương vị độc đáo của hòn đảo ngọc Ấn Độ Dương.
## FAQ: Câu hỏi thường gặp về cà phê Sri Lanka
**1. Cà phê Sri Lanka có hương vị như thế nào?**
Hương vị cà phê Sri Lanka rất đa dạng, phụ thuộc vào vùng trồng, giống cà phê và phương pháp chế biến. Nhìn chung, cà phê Sri Lanka thường có hương vị trái cây, hoa, gia vị và chocolate.
**2. Vùng nào ở Sri Lanka trồng cà phê ngon nhất?**
Kandy và Nuwara Eliya là hai vùng nổi tiếng với cà phê chất lượng cao. Kandy nổi tiếng với cà phê đậm đà, cân bằng, trong khi Nuwara Eliya sản xuất cà phê tinh tế, thanh mát.
**3. Tôi có thể mua cà phê Sri Lanka ở đâu?**
Bạn có thể mua cà phê Sri Lanka ở các siêu thị, cửa hàng đặc sản, quán cà phê hoặc trực tiếp từ các đồn điền cà phê.
**4. Sự khác biệt giữa cà phê Sri Lanka và cà phê Việt Nam là gì?**
Cà phê Sri Lanka thường có hương vị nhẹ nhàng, tinh tế hơn cà phê Việt Nam, vốn có hương vị đậm đà, mạnh mẽ hơn. Cà phê Việt Nam thường sử dụng giống Robusta nhiều hơn, trong khi Sri Lanka chủ yếu trồng Arabica.
**5. Tại sao trà lại phổ biến hơn cà phê ở Sri Lanka?**
Sự phổ biến của trà ở Sri Lanka là kết quả của sự tàn phá của bệnh gỉ sắt đối với ngành cà phê vào cuối thế kỷ 19. Khi đó, người Anh đã chuyển sang trồng trà, một loại cây trồng ít bị ảnh hưởng bởi bệnh này hơn.